Sinds begin 2023 zijn er wijzigingen gekomen in de manier van afval ophalen en wegbrengen. GFT is gratis geworden, de grijze container met restafval wordt per lediging afgerekend en we kunnen met ons pasje ook naar de milieustraten elders. Bovendien is de mogelijkheid ingevoerd om restafval in een zak naar een container te brengen waar per klepopening wordt afgerekend. Tegelijkertijd is opgeroepen om tot een betere scheiding aan de bron te komen met de bedoeling de hoeveelheid restafval te verminderen.
Hoe staat het er nu voor?
Uiteraard zijn er nog geen gegevens beschikbaar voor heel 2023. Met gegevens over met name de eerste 9 maanden is het wel mogelijk, onder de aanname dat het gemiddelde van deze maanden ook voor de resterende maanden geldt, een eerste inschatting te maken voor het hele jaar 2023.
Recent zijn ook de cijfers voor 2022 door het CBS gepubliceerd. Die kunnen we erbij betrekken.
In tabel 1 staat de hoeveelheid afval die gemiddeld per inwoner is geregistreerd, uitgesplitst naar de belangrijkste afvalstromen. We zien dat de totale hoeveelheid huishoudelijk afval in 2022 al aanzienlijk (11%) minder is dan in 2022. De hoeveelheid huishoudelijk restafval is gemiddeld per inwoner 12 kilo minder, en grof huishoudelijk afval is met 3 kilo afgenomen. Als we op basis van de cijfers van de eerste 9 maanden doorrekenen voor het hele jaar komen we dit jaar uit op weer 2 procent minder dan in 2022. Daarbij houden we geen rekening met wat via de andere milieustraten aan onze gemeente wordt toegerekend.
De hoeveelheid huishoudelijk restafval is verminderd tot 55,8 kilo; maar liefst 38 procent minder dan in 2022. Dit cijfer is natuurlijk nog niet helemaal zeker, omdat nog niet iedereen een volle grijze container aan de straat heeft gezet. Het blijkt dat de hoeveelheid opgehaald restafval de eerste maanden van het jaar relatief laag was en in augustus een piek vertoonde met een dubbele hoeveelheid van de gemiddelde maand daarvoor. Zie afbeelding 1.
Wat verder opvalt, is de toename van de gemiddelde hoeveelheid GFT, van 65 kilo in 2022 naar vermoedelijk 101 kilo in 2023. Met name in juni is veel opgehaald (zie afbeelding 2). Een gevolg van een betere scheiding, maar zeker ook een effect van het feit dat GFT niet meer per kilo wordt afgerekend en meer grof tuinafval nu in de groene container komt. Met uitzondering van de luiers, zijn de andere stromen vrijwel gelijk gebleven. De luierinzameling is overigens ook een succes, en levert een vermindering op van het restafval.
Afvalstroom | 2021 | 2022 | 2023 |
Totaal huishoudelijk afval | 499,6 | 446,7 | 437,6 |
Huishoudelijk restafval | 101,7 | 89,5 | 55,8 |
Grof huishoudelijk restafval | 18,1 | 15,1 | 16,7 |
GFT-afval | 72,8 | 65 | 100,9 |
Oud papier en karton | 57,2 | 51,9 | 50,6 |
Textiel | 7,1 | 7,3 | 7,8 |
Verpakkingsglas | 29,5 | 27,9 | 25,3 |
PMD-fractie | 24,9 | 23,3 | 25,6 |
Grof tuinafval | 159,4 | 132,6 | 121,9 |
Luiers | 0 | 5,5 | 6,8 |
Tabel 1 - Huishoudelijk afval Mook en Middelaar naar afvalsoort voor 2021, 2022 en 2023 (extrapolatie vanuit 9 maanden), in kilo’s gemiddeld per inwoner
Drukken we de verschillende afvalstromen uit in een percentage van het totaal, dan krijgen we de cijfers in tabel 2. Duidelijk wordt dat het aandeel huishoudelijk restafval is gedaald met 7 procentpunt, van 20 naar 13 procent, en dat GFT dat in omgekeerde richting doet, namelijk van 15 naar 23 procent.
De cijfers laten zien dat met het huidige ophaalsysteem de gewenste weg naar vermindering van restafval duidelijk is ingeslagen.
| Afvalstroom | 2021 | 2022 | 2023 |
Totaal huishoudelijk afval | % totaal | % totaal | % totaal |
Huishoudelijk restafval | 20% | 20% | 13% |
Grof huishoudelijk restafval | 4% | 3% | 4% |
GFT-afval | 15% | 15% | 23% |
Oud papier en karton | 11% | 12% | 12% |
Textiel | 1% | 2% | 2% |
Verpakkingsglas | 6% | 6% | 6% |
PMD-fractie | 5% | 5% | 6% |
Grof tuinafval | 32% | 30% | 28% |
Luiers | 0% | 1% | 2% |
Tabel 2 – Samenstelling huishoudelijk afval Mook en Middelaar, voor 2021, 2022 en 2023 (extrapolatie vanuit 9 maanden)
Bezoeken aan de milieustraten
Sinds begin 2023 kunnen inwoners van Mook en Middelaar ook de DAR-milieustraten in de omgeving bezoeken. Met name die in Groesbeek is geliefd. Tot en met september werden daar 3.130 bezoeken gebracht vanuit onze gemeente. Dat is 5 procent van alle bezoeken die aan die milieustraat in die periode zijn gebracht. Een duidelijk kleiner aantal nam de moeite om naar de Kanaalstraat (n=298) of naar Bijsterhuizen (n=114) te gaan. Die in Millingen heeft slechts een keer een inwoner van hier mogen begroeten. Het voordeel van de milieustraten elders is natuurlijk dat ze 6 dagen per week geopend zijn en gedurende de hele werkdag.
Doordat je bij die milieustraten aan de poort je pasje moet laten lezen, is bekend wie van waar komt. Jammer genoeg wordt niet bijgehouden hoeveel bezoeken aan de milieustraat in Mook worden gebracht en waar ze vandaan komen. Een kastje met een slagboom ontbreekt immers. Gelet op de gangbare drukte op zaterdagmorgen is het duidelijk dat verreweg de meeste mensen hun afval naar de milieustraat in Mook brengen.
Van de gratis afvalstromen is niet bekend hoeveel naar elders wordt gebracht, bij de betaalde stromen (in totaal t/m september 47.884 kilo) is het in Groesbeek voornamelijk grof afval (56%) en bouw- en sloopafval (25%). De omvang van de gratis stromen wordt naar rato van het aantal bezoeken uit onze gemeente toegerekend aan onze gemeente. Ervan uitgaande dat dat in overeenstemming met de werkelijkheid is dan wordt zo’n 20 procent van het afval dat op de milieustraten wordt afgeleverd, niet in Mook naar de milieustraat gebracht, maar elders.
De toerekening van het afval dat naar elders wordt gebracht levert gemiddeld per inwoner een extra 37 kilo huishoudelijk afval op. Als we die toevoegen aan het totaalgemiddelde voor 2023 in tabel 1 dan komen we op 475 kilo gemiddeld uit; meer dan in 2022. Een effect van de afrekenmethode of werkelijkheid? Dat valt moeilijk te zeggen.
Hoe doen we het in vergelijking met omliggende gemeentes?Omdat we voor 2023 alleen de gegevens van de gemeente Mook en Middelaar hebben, moeten we die vergelijking beperken tot 2022. Tabel 3 geeft daar de informatie over. We zien dat onze gemeente in 2022 qua totale hoeveelheid huishoudelijk afval de derde plaats inneemt. In de gegevens van Druten echter ontbreekt de hoeveelheid grof huishoudelijk afval omdat die buiten de gemeente wordt afgeleverd en niet wordt geboekt voor Druten[1]. In vergelijking met de eerste drie vermelde gemeentes hadden we in 2022 veel huishoudelijk restafval en relatief weinig GFT-afval in de groene container, maar daartegenover veel grof tuinafval. En wat we al jaren zien, is dat in Beuningen en Druten de hoeveelheid PMD extreem hoog is. Dat is vrijwel zeker een gevolg van het feit dat PMD daar in containers wordt ingezameld waar met gemak wat ander soort afval in kan verdwijnen dat eigenlijk met een zak naar een container moet worden gebracht. Gelet wat we hierboven over 2023 hebben gemeld, zal het beeld in 2023 flink veranderen.
2022 | Berg en Dal | Beuningen | Druten | Mook en Middelaar | Wijchen |
Totaal huishoudelijk afval | 536,6 | 437,8 | 421,1 | 446,7 | 465,3 |
Huishoudelijk restafval | 42,7 | 42,4 | 44,8 | 89,5 | 81,1 |
Grof huishoudelijk restafval | 17,7 | 15,2 | 0,4 | 15,1 | 18,5 |
GFT-afval | 177,2 | 155,7 | 173,8 | 65 | 137,7 |
Oud papier en karton | 57,5 | 58,6 | 51 | 51,9 | 55,7 |
Textiel | 7,8 | 7,9 | 8 | 7,3 | 6,1 |
Verpakkingsglas | 30,4 | 27,4 | 23,4 | 27,9 | 22,2 |
PMD-fractie | 37,5 | 48,4 | 48,9 | 23,3 | 34,5 |
Grof tuinafval | 85,2 | 17,3 | 28,7 | 132,6 | 32,3 |
Luiers | 5,8 | 4,5 | 4,1 | 5,5 | 4 |
Tabel 3 - Huishoudelijk afval voor Mook en Middelaar, Berg en Dal, Druten, Beuningen en Wijchen in 2022, in kilo’s gemiddeld per inwoner
Nog wat andere weetjes
Geleverde zakken
De DAR levert zakken voor PMD, luiers en incontinentiemateriaal. Wist u dat het maandelijks gemiddeld om 25.000 PMD-zakken gaat, om 1.500 luierzakken en om 640 incontinentiezakken?
Containers
Eind september waren in onze gemeente 3561 GFT-containers in gebruik en 3591 restafvalcontainers. Van de GFT-containers was 13 procent een minicontainer (meestal 40 liter), 82 procent een container van 140 liter en 6 procent een van 240 liter.
Gebruik van de ondergrondse containers
Op vier plaatsen in de gemeente zijn ondergrondse containers geplaats voor restafval waar na een klepopening tegen betaling een zak in kan worden geworpen. Met ingang van 2023 is dat ingevoerd. In de Dorpsstraat in Middelaar is tot en met september 3.498 kilo opgehaald, in de Koningin Julianastraat in Mook 6.974 kilo, in de Prinsenweg in Molenhoek 4.578 kilo en in Plasmolen t.o. De Witteweg 510 kilo. In totaal dus 15.560, nog geen 2 kilo per inwoner. Om hoeveel klepopeningen het gaat, dat getal is op dit moment niet beschikbaar. In verhouding tot de totale hoeveelheid kilo’s restafval is dat 5 procent.
Glas
Verpakkingsglas kan op kleur in de container wordt geworpen. Hiervan is 43 procent wit, 34 procent bont en 22 procent groen.
[1] Zie hiervoor eerdere verhalen over huishoudelijk afval op Maasburen.
Bron: CBS en DAR
