Er wordt de laatste tijd veel geschreven en gesproken over de afvalinzameling in onze gemeente. Zoals algemeen bekend verandert per 1 januari a.s. het systeem van inzameling. Onlangs hebben we daarover een folder in de bus gekregen. De belangrijkste wijziging is dat GFT vanaf 1 januari gratis is (was € 0,11 per kilo) en dat de grijze container niet meer (tegen €0,31 per kilo) eens in de twee weken wordt leeggemaakt, maar eens per vier weken. Er wordt dan per lediging afgerekend. Bovendien wordt het mogelijk om in elk van de kernen restafval in een zak in een centrale container te werpen, waarbij per inworp van een zak (klepopening) betaald moet worden.
De bedoeling van de verandering is dat we overeenkomstig de VANG-norm[1] binnen enkele jaren uitkomen op 30 kilo restafval gemiddeld per inwoner.
Over wat een en ander financieel voor de inwoners betekent, daar praat de gemeenteraad donderdag 15 december over. Voorgesteld wordt de afvalstoffenheffing vast te stellen op € 203,52 (was €149,76), lediging van de grijze container met restafval op €9,50 en een klepopening op € 2,11.
Hoe staan we er voor?
Waar we het hier over willen hebben is hoe het gaat met de hoeveelheid en soort afval in onze gemeente en hoe we het doen in vergelijking met andere gemeentes in het DAR-gebied.
https://maasburen.nl/berichten/nieuwe-cijfers-over-ons-huishoudelijk-afval
Eind september moesten we melden dat van alle gemeentes in de omgeving de cijfers voor 2021 beschikbaar waren behalve voor Mook en Middelaar. Volgens het CBS kwam dat omdat ze of geheim waren of onbekend. Uiteraard waren ze niet geheim en onlangs hebben we ze van de gemeente ontvangen. En wat blijkt?
In tabel 1 staan de cijfers voor de belangrijkste afvalsoorten. In 2021 hebben we gemiddeld per inwoner bijna 500 kilo huishoudelijk afval geproduceerd. Hiervan is 101 kilo (20% van totaal) huishoudelijk restafval, 72 kilo GFT (15%) en 159 kilo (32%) grof tuinafval. We hebben dus nog een lange weg te gaan voordat we op 30 kilo restafval uitkomen.
Totaal huishoudelijk afval | 496,9 | % totaal |
Huishoudelijk restafval | 101,3 | 20% |
Grof huishoudelijk restafval | 18,0 | 4% |
GFT-afval | 72,4 | 15% |
Oud papier en karton | 56,8 | 11% |
Textiel | 6,7 | 1% |
Verpakkingsglas | 29,4 | 6% |
PMD-fractie | 24,8 | 5% |
Grof tuinafval | 158,6 | 32% |
Tabel 1 - Huishoudelijk afval 2021 gemiddeld aantal kilo’s per inwoner Mook en Middelaar, totaal en belangrijkste soorten
Ontwikkeling sinds 2016
De vraag is dan natuurlijk hoe is dat in vergelijking met eerdere jaren en zien we al een ontwikkeling naar minder restafval en meer GFT? Onderzoek van het restafval wijst immers uit dat bijna 30 procent hiervan GFT is. Bij betere scheiding zou de hoeveelheid GFT moeten toenemen en die van restafval moeten verminderen.
Tabel 2 geeft inzicht in de ontwikkeling. Daarin is 2016 als vergelijkingspunt genomen voor de daaropvolgende jaren. Staat er een getal kleiner dan 100 dan is de hoeveelheid minder geworden, bij een getal boven de 100 toegenomen.
We zien dan dat de totale hoeveelheid huishoudelijk afval de laatste jaren is toegenomen. Tegelijkertijd is de hoeveelheid huishoudelijk restafval sinds 2016 met 8 procent afgenomen en laat nog steeds een licht dalende lijn zien. Verder zien we een stijging van het grof huishoudelijk afval, het afval dat we tegen betaling naar de milieustraat brengen en dus goed scheiden en niet in de grijze container stoppen. Misschien is de coronatijd ook gebruikt om de boel eens even goed op te ruimen. Dit verklaart voor het grootste deel de stijging van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval.
Eerder hebben we die opruimactie al gedaan met onze klerenkast (textiel), zo (b)lijkt.
De hoeveelheid GFT is de laatste jaren toegenomen, met name ook in 2021 in vergelijking met 2020.
Opvallend groot is de stijging bij het grof tuinafval, een trend die in 2019 is ingezet toen levering ervan op de milieustraat gratis werd. Meer dan twee keer zoveel als in 2016.
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
Totaal huishoudelijk afval | 100 | 100 | 94 | 107 | 110 | 117 |
Huishoudelijk restafval | 100 | 100 | 97 | 95 | 95 | 92 |
Grof huishoudelijk restafval | 100 | 101 | 97 | 90 | 101 | 115 |
GFT-afval | 100 | 106 | 113 | 105 | 109 | 119 |
Oud papier en karton | 100 | 97 | 89 | 84 | 81 | 81 |
Textiel | 100 | 101 | 130 | 139 | 152 | 94 |
Verpakkingsglas | 100 | 93 | 85 | 95 | 100 | 116 |
PMD-fractie | 100 | 99 | 100 | 97 | 98 | 105 |
Grof tuinafval | 100 | 99 | 68 | 155 | 151 | 207 |
Tabel 2 – Ontwikkeling totaal huishoudelijk afval en naar soort met 2016 = 100
Hoe doen we het in vergelijking met andere gemeentes?
Daar geeft tabel 3 informatie over. Kijken we naar de totale hoeveelheid huishoudelijk afval gemiddeld per inwoner, dan doen we het nog niet zo slecht. Met name Druten lijkt het veel beter te doen maar dat is een vertekening in de cijfers omdat in Druten geen grof huishoudelijk restafval wordt bijgehouden. Ze hebben daar geen zicht op omdat dat door de inwoners naar Beneden-Leeuwen gebracht moet worden en op die manier buiten de boeken blijft van de gemeente Druten.
Mook en Middelaar doet het dus alleen iets slechter dan Beuningen.
Wat valt er verder op in de tabel? We hebben verhoudingsgewijs veel huishoudelijk restafval en weinig GFT. Daar staat tegenover dat we veel grof tuinafval hebben. Zou dat komen omdat in de andere gemeentes het GFT[2] al gratis was en bij ons alleen als je het wegbracht naar de werf? Zou zo maar kunnen want als je die twee bij elkaar optelt zijn de hoeveelheden weer vergelijkbaar.
Een ander opmerkelijk punt blijft de hoeveelheid PMD in Beuningen en Druten, gemeentes waar omgekeerd inzamelen is doorgevoerd. Meer dan het dubbele van de hoeveelheid PMD in Mook en Middelaar. Zouden die inwoners zo veel meer blikjes, drinkpakken en plastic weggooien dan onze inwoners, materiaal dat relatief weinig weegt? Of gooien ze volle drinkpakken weg? Of zou het misschien komen doordat PMD daar in een container wordt ingezameld en er stiekem wat restafval bij gedaan wordt?
Berg en Dal | Beuningen | Druten | Mook en Middelaar | Wijchen | |
Totaal huishoudelijk afval | 581,8 | 488,6 | 457,1 | 496,9 | 523,7 |
Huishoudelijk restafval | 51,9 | 46,8 | 46,7 | 101,3 | 110,7 |
Grof huishoudelijk restafval | 19,8 | 16,8 | 0,4 | 18,0 | 18,5 |
GFT-afval | 197,5 | 178,9 | 203,2 | 72,4 | 152,1 |
Oud papier en karton | 63,1 | 65 | 56,3 | 56,8 | 59,2 |
Textiel | 8,2 | 8,4 | 8 | 6,7 | 6,2 |
Verpakkingsglas | 31,9 | 28,8 | 26,1 | 29,4 | 23,8 |
PMD-fractie | 39,1 | 54 | 54,8 | 24,8 | 34,1 |
Grof tuinafval | 86,1 | 19,9 | 24,1 | 158,6 | 36,7 |
Tabel 3 - Huishoudelijk afval, gemiddeld aantal kilo’s per inwoner voor Mook en Middelaar en omliggende gemeentes (2021)
Samengevat
In vergelijking met omliggende gemeentes doen we het niet zo slecht als het gaat om de totale hoeveelheid afval. Er is een tendens dat GFT toeneemt en huishoudelijk restafval afneemt. Naar verwachting heeft die trend zich in 2022 doorgezet, maar daar hebben we nog geen cijfers van. Door de luierinzameling zullen in ieder geval de kilo’s restafval met zo’n 4 à 5 kilo gemiddeld per persoon afnemen.
Met invoering van gratis GFT per 1 januari 2023 mag verwacht worden dat de kilo’s GFT fors gaan toenemen, met tegelijkertijd een afname van de hoeveelheid grof tuinafval. En, als het goed is, zit er minder GFT in het restafval en nemen daardoor de kilo’s restafval verder af.
Wat zou het mooi zijn als we de ontwikkeling naar 30 kilo restafval per maand kunnen laten zien!
[1] VANG = Van Afval Naar Grondstof
[2] Tijdens een bezoek aan de ARN, waar het afval verwerkt wordt, werd verteld dat het beeld dat sommigen gemeentes graag schetsen over hoe goed de inwoners scheiden, in de praktijk vaak tegenvalt. Het opgehaalde GFT zou daar ca 25 procent vervuiling bevatten.