Op 6 juni was de verkiezing voor het Europees Parlement. De uitslag daarvan is uiteraard al lang bekend. Op diverse plaatsen - o.a. TerSprake, maasburen.nl en de gemeentesite, de kranten - is de uitslag bekend gemaakt. Toch is het interessant er nog wat extra aandacht aan te besteden. Dat doen we door te kijken naar de verschillen tussen de kernen in onze gemeente, maar ook door de uitslag van dit jaar te vergelijken met die van eerdere uitslagen van Europese verkiezingen.
Opkomstpercentage
Laten we beginnen met het opkomstpercentage. In Mook en Middelaar heeft maar liefst 58,8 procent van de kiesgerechtigden gebruik gemaakt van zijn/haar recht om een stem uit te brengen. Dat is een hoog percentage in vergelijking met het gemiddelde in Nederland: 46,2 procent, en helemaal in vergelijking met onze provincie: 40,4 procent. Ook hoger dan in de omliggende gemeenten: Heumen (55,3%), Berg en Dal (50,9%), Gennep (42,5). Dat hoge opkomstpercentage hebben we vooral te danken aan Molenhoek (64,4%) en in mindere mate aan Mook (54,2%) en Middelaar (54,2%).
Historisch gezien was bij de eerste verkiezing voor het Europees Parlement de opkomst het hoogst. In 1979 ging nog 62 procent van de stemgerechtigden in onze gemeente stemmen. In de verkiezingen daarna zakte het percentage met als dieptepunt 1999: 35 procent. Daarna is het opkomstpercentage gestegen, eerst langzaam, maar sinds 2014 is er duidelijk sprake van een stijgende lijn met als voorlopig(?) hoogtepunt de verkiezing dit jaar: 58,8 procent. Zie afbeelding 1.
De uitslag nader bekeken
GroenLinks/Partij van de Arbeid heeft in onze gemeente 30 procent van de stemmen gehaald. Zie tabel 1. Op de tweede plaats komen VVD en PVV (ieder 13%). Op plaats nummer 4 eindigt D66 (10%), op vijf het CDA (9%) en – verrassend - op de zesde plaats Volt (7%).
Interessant is om te zien hoe de kernen verschillen. GroenLinks/Partij van de Arbeid is in alle drie de kernen het grootst, maar duidelijk het grootst in Molenhoek. De PVV krijgt in Mook (16%) en Middelaar (17%) relatief meer stemmen dan de VVD (resp. 12% en 11%). In Middelaar heeft de BBB evenveel aanhang als de VVD (11%).
totaal | Mook | Middelaar | Molenhoek | |
GroenLinks / Partij van de Arbeid (PvdA) | 30% | 28% | 25% | 33% |
VVD | 13% | 12% | 11% | 13% |
CDA - Europese Volkspartij | 9% | 9% | 9% | 9% |
Forum voor Democratie | 1% | 1% | 1% | 2% |
D66 | 10% | 11% | 6% | 11% |
Partij voor de Dieren | 5% | 3% | 4% | 6% |
50PLUS | 1% | 1% | 2% | 1% |
PVV (Partij voor de Vrijheid) | 13% | 16% | 17% | 10% |
JA21 | 0% | 0% | 1% | 0% |
NL PLAN EU | 0% | 0% | 0% | 0% |
ChristenUnie | 0% | 0% | 0% | 0% |
Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) | 0% | 0% | 0% | 0% |
BBB | 4% | 4% | 11% | 2% |
Meer Directe Democratie | 0% | 0% | 0% | 0% |
SP (Socialistische Partij) | 2% | 3% | 2% | 2% |
vandeRegio | 0% | 0% | 0% | 0% |
Volt Nederland | 7% | 7% | 5% | 8% |
Belang Van Nederland (BVNL) | 0% | 0% | 0% | 0% |
NSC | 3% | 3% | 4% | 3% |
Piratenpartij - De Groenen | 0% | 0% | 1% | 0% |
Tabel 1 - Resultaten verkiezing Europees Parlement 2024 voor gemeente en per kern
Afvaardiging naar Europees Parlement volgens Mook en Middelaar
Hoe zou de afvaardiging naar het Europees Parlement zijn als onze gemeente dat zou mogen bepalen? Dat laat onderstaande tabel zien. GroenLinks/PvdA zou een zetel meer hebben, de PVV twee minder, de SGP zou niet vertegenwoordigd zijn, de BBB zou een zetel minder hebben, terwijl de SP er een zou hebben (zie tabel 2).
Nederland | Mook en Middelaar | Verschil | |
GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA) | 8 | 9 | +1 |
VVD | 4 | 4 | 0 |
CDA - Europese Volkspartij | 3 | 3 | 0 |
D66 | 3 | 3 | 0 |
Partij voor de Dieren | 1 | 1 | 0 |
PVV (Partij voor de Vrijheid) | 6 | 4 | -2 |
Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) | 1 | 0 | -1 |
BBB | 2 | 1 | -1 |
SP (Socialistische Partij) | 0 | 1 | 1 |
Volt Nederland | 2 | 2 | 0 |
NSC | 1 | 1 | 0 |
Tabel 2 - Verdeling zetels afvaardiging naar Europees Parlement volgens M&M
Verschil met de vorige keer (2019)
We beperken ons hier tot de partijen die ook in 2019 meededen en tellen GroenLinks en Partij van de Arbeid bij elkaar op voor 2019. Duidelijk is dat GroenLinks/ PvdA en VVD in feite in 2024 het slechter hebben gedaan dan in 2019. FvD, een partij die in 2019 nog behoorlijk wat (9%) stemmen trok, is helemaal naar de achtergrond geraakt, evenals 50plus. D66, PVV en Volt zijn de grote winnaars. Zie afbeelding 2.
Historische ontwikkeling van de verkiezingen voor het Europees Parlement in onze gemeente
We beperken ons hierbij tot de partijen die in meerdere verkiezingen hebben meegedaan. Probleem is wel dat GroenLinks voor het eerst deelnam in 1994. Pas vanaf dan tellen we GroenLinks en PvdA bij elkaar op.
Wat zien we? Het meest opvallend is de terugloop in de uitslag van het CDA. Zie afbeelding 3. Kreeg deze partij bij een groot aantal verkiezingen het grootste aantal stemmen, tot 45 procent in 1979, de laatste twee verkiezingen voor het Europees Parlement (2019 en 2024) was het aandeel van het CDA gedaald tot 9 procent. Een daling van 36 procentpunt. De VVD laat ook een dalende lijn zien. Kreeg de partij in 1984 nog 22 procent van de stemmen, inmiddels is dat nog 13 procent. PvdA/GL hadden een hoogtepunt in 2019 (42%) en ook in 1999 (36%) deden deze partijen het samen beter dan deze keer (30%). D66 laat een schommelend beeld zien, met als hoogtepunt 20 procent in 2014. De SP heeft het een aantal verkiezingen best aardig gedaan, met als hoogtepunt 10 procent in 2014, maar in de twee verkiezingen daarna was het resultaat beduidend minder (resp. 3% en 2%).
In 2009 trok de eenmanspartij van Wilders als nieuwkomer 14 procent van de kiezers naar zich toe, in 2019 was het nog maar 2 procent. In 2024 een opleving naar 13 procent. Zo kan het verkeren.
Bron: Gemeente Mook en Middelaar en de Kiesraad
