In maart 1904 haalde de gemeente Mook en Middelaar de landelijke pers. Het Algemeen Handelsblad, met als ondertitel ‘Nieuwe Amsterdamsche Courant’, maakte onder het kopje “Gemengde berichten” er melding van. De Haagsche Courant wijdt er op 15 maart 1904 ook een berichtje aan. Het Nieuwsblad van het Noorden vindt het ook nieuwswaardig. Zelfs de Texelse Courant schenkt er aandacht aan. En bijna waren we de Schager Krant, Ter Neuzensche Courant, Goessche Courant en het Haarlem's Dagblad vergeten. Kortom: het was wat je noemt 'wereldnieuws'. Er moet echt iets bijzonders zijn gebeurd.
Aanleiding was een advertentie in de Venloosche Courant van 13 maart 1904, waarin burgemeester F.G.O. Cooymans, benoemd op 15 maart 1875 in Mook en Middelaar, zich onder voorwaarden beschikbaar kandidaat stelt voor de Provinciale Staten in het kiesdistrict Horst.
Aanleiding voor de verkiezing was volgens de Venloosche Courant van 16 maart 1904: ‘Wegens het overlijden van den heer Otten moest in ons kiesdistrict Horst eene verkiezing plaats vinden voor een lid der Provinciale Staten in Limburg. Daar wijlen de heer Otten in den a.s. zomer moest aftreden zal de candidaat voor ongeveer drie maanden gekozen worden. 't Is niet de moeite waard om den tijd" ‚- zegt men. - Maar mannen zoo is de Wet; uw kiezersplicht wordt er niet minder om; en waar plicht gebiedt zijn de NoordLimburgers trouw op hun post / We hopen dus ook hier. Van de drie candidaten, die genoemd worden, zijn twee burgemeesters’.
Gelet op de advertentie van Cooymans hing er een luchtje aan verkiezingen in Limburg. Toen nog geen speldjes, plantjes o.i.d. maar….., ach, lees zelf maar de advertentie en wat er daarna volgt.
Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij zag het onder het kopje: 'Zeden beneden den Moerdijk' , als een bewijs 'Hoezeer nog altijd het katholieke deel van ons land de strijd tegen de drinkgelagen bij verkiezingen noodzakelijk is'.
Advertentie |
Kiesdistrict Horst. |
Een woord vooraf aan de Kiezers. Allen, die onzen Limburgschen grond liefhebben, moet het leed doen, ja grieven, dat de politieke verkiezingen in onze Provincie een zekere beruchtheid hebben gekregen. Om‚- gesteund door ondervinding en gevolg gevende aan den wensch van geestelijken en leeken‚- mede te werken aan het opheffen van deze ergerlijke toestanden, om den zetel, waarvoor men mij candidaat wil stellen, niet te bevlekken met de smet van onedele verkiezingspractijken, om mij zelve te vrijwaren voor de schande op den rug van den drankduivel de Statenzaal te zijn binnengedragen, om de verheffing van het Limburgsche volk, verklaar ik: niet te willen, dat door of onder den invloed van sterken drank mijne verkiezing wordt bevorderd. Ik mag niet dulden, dat om mijnentwille God beleedigd, de Limburger verlaagd, en het prestige der Staten geschaad wordt. Onder deze voorwaarden beveel ik mijne eventuele candidaatstelling aan de kiezers aan. F.G.O.Cooymans, Burgemeester van Mook en Middelaar |
De Venloosche Courant gaf Cooymans een paar dagen later een compliment voor wat hij gedaan had:
‘Het streven van den heer Cooymans is zeer prijsbaar. We vinden het flink! Hem komt de eer toe hier 't eerste protest te hebben aangeteekend tegen schandelijk drankmisbruik en omkooperijen, hetgeen ‚- zooals de ondervinding leerde‚- ook bij de verkiezingen van Provinciale Staten maar al te vaak aan de orde van den dag was. Wij hopen, dat de anderen, die dingen naar dezen zetel, spoedig dat voorbeeld zullen volgen. Want stilzwijgen heet hier: ”rustig toezien" of toelaten dat stemmen door bier en jenever worden gekocht. En voor zulke candidaten dienen onze kiezers te worden gewaarschuwd; want worden ze gekozen, dan zijn ze ‚ - en ook dit leert eene treurige ervaring ‚- eene schande en 'n groot ongeluk voor onze streken. Hoelang zullen circulaires, als die van den heer Cooymans nog hier in Limburg noodig zijn ? ...
Op 20 maart plaatste Cooymans een nieuwe advertentie in de Venloosche Courant.
Advertentie |
Aan de Kiezers van het Kiesdistrict Horst. |
Aangezien de ondergeteekende bij den vorigen verkiezingsstrijd het geheele district heeft doorreisd, vermeent hij dat de Kiezers het hem niet ten kwade zullen duiden, dezen keer geene bezoeken af te leggen, wijl hij zich genoegzaam bekend acht, en beveelt zijne Candidatuur bij deze beleefd bij Heeren Kiezers aan. F. G. O. Cooymans, Burgemeester van Mook en Middelaar. |
De verkiezingsstrijd was heftig, getuige de advertentie die pal onder die van Cooymans stond:
Geachte Kiezers van het Kiesdistrict Horst.
Door velen Uwer Candidaat gesteld voor de vacature van Lid der Provinciale Staten van Limburg, waarvoor de stemming op Dinsdag den 29. dezer zal plaats hebben, neem ik de vrijheid mij voor dat lidmaatschap aan te bevelen. Het is mij onmogelijk U allen een persoonlijk bezoek te brengen; de uitgestrektheid van het district verhindert mij dat; ik vertrouw dat ik bij U allen genoegzaam bekend ben, waardoor het niet te brengen persoonlijk bezoek wordt vergoelijkt. Mocht ik gekozen worden, dan geef ik U de verzekering, dat het mijn streven zal zijn het algemeen belang van ons district naar beste krachten te behartigen, en stel mij voor particuliere aangelegenheden steeds ten Uwen dienste. Moge dit U allen doen bewegen Uwe stem op mij uit te brengen, waarvoor ik mij nogmaals ten zeerste aanbeveel. J. H. Janssen, VENRAY.
Beide advertenties verschijnen in de dagen erna diverse keren in de verschillende kranten in de regio.
In Het nieuws van den dag: kleine courant van 26 maart krijgt Cooymans steun van een/de andere burgemeester:
‘De Heer M. F. van Grinsven, burgemeester van Ottersum, wien in verschillende gemeenten van het kiesdistrict Horst de candidatuur was aangeboden voor de Provinciale Staten (vacature-Otten) heeft deze niet aanvaard, teneinde versnippering van stemmen te voorkomen en den zetel voor het noorden van Limburg te kunnen behouden. De Heer v. G. heeft gemeend in dezen te moeten wijken voor den Heer Cooymans, burgemeester van Mook, die reeds meermalen candidaat veor de Staten is geweest.’
De verkiezingen zijn op 29 maart. Janssen krijgt 1278 stemmen en Cooijmans 522. Van de 3282 stemgerechtigden zijn slechts 1891 komen opdagen.
Een paar dagen laten verschijnt deze advertentie:
‘Aan Heeren Kiezers van het Kiesdistrict Horst betuig ik bij deze mijnen hartelijken dank voor de op mij uitgebrachte stemmen bij mijne verkiezing tot lid van de Provinciale Staten van Limburg. J. H. Janssen. VENRAY, den 31. Maart 1904.’
F.G.O. Cooymans had het dus niet gehaald. Dat haalt de landelijke pers niet.
Op 6 april bedankt hij zijn kiezers:
De ondergeteekende brengt bij deze zijn hartelijken dank aan Heeren Kiezers van het Kiesdistrict Horst, die bij de stemming voor de Prov. Staten op 29 Maart jl., uit overtuiging hunne stem op hem hebben uitgebracht. F. G. O. Cooijmans, Burgemeester van Mook en Middelaar.
In 1898 heeft F.G.O. Cooymans zich ook al beschikbaar gesteld voor de Provinciale Staten. Er werden toen 2394 geldige stemmen uitgebracht. Gekozen werd de heer Th. W. Otten, Burgemeester van Bergen, wonende te Heijen, met 1203 stemmen. De heer F. G. O. Cooymans, Burgemeester van Mook en Middelaar, verkeeg 1191 stemmen.
F. G. O. Cooijmans was behalve burgemeester en cafehouder ook gemeentesecretaris, ambtenaar van de burgerlijke stand en landbouwer.
P.s. In die tijd was het kiesrecht niet alleen beperkt tot mannen, maar er was tevens ook nog sprake van een zogenaamd censuskiesrecht. Dus alleen het mannelijke, welvarende deel van ons land mocht stemmen. We kenden ook een soort districtenstelsel en dus niet het huidige stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
Bron: Delpher.nl
