Burgemeester Willem Gradisen: wij zijn er voor u
Buurtverbinders Petra en Loes brengen op 23 mei 2019, de dag van de Europese verkiezingen, een bezoek aan onze burgemeester in het gemeentehuis. Als we vertellen dat we voor dit interview vooral benieuwd zijn naar de mens achter de burgemeester lacht hij. “Das nogal makkelijk, ik ben overal mezelf “.Toch slagen we er in om in ruim anderhalf uur heel wat achtergronden uit zijn leven en loopbaan te laten passeren. Willem Gradisen is een geanimeerde verteller.
Wie is Willem Gradisen
Hij is geboren in Tiel, september 1954. Zijn familie woonde in bij de grootouders. Er heerste woningnood want er was in de oorlog ook in Tiel veel kapot gebombardeerd. Grootvader Gradisen had een fietsenzaak. Vader werkte in die zaak en stond op markten. Willem komt uit een gezin met drie jongens, waarvan Willem de oudste is. Zijn jongste broer Nico is 15 jaar jonger. Hun moeder belandde op 40 jarige leeftijd met MS in een verpleeghuis. Vader overleed op 56 jarige leeftijd aan de gevolgen van astma.
In 1977 kreeg Willem een relatie met Elly, die hij reeds kent van de middelbare school. In 1980 zijn zij getrouwd. Ze streken in 1977 samen in eerste instantie neer in een bejaardenwoning in Ophemert ‘want de bejaarden waren op’. Het stel krijgt later twee kinderen, Nathan (1984) en Esther (1987). En broer Nico woont vanaf 1984 ook 14 jaar lang in het gezin van Willem en Elly, als een soort oudere broer van Nathan en Esther.
Het zal weinig mensen ontgaan zijn dat onze burgervader een bijzondere liefde koestert voor muziek. Vooral ‘the blues’ vormt een rooie draad in zijn leven. Dat stamt al uit het ouderlijk huis. Broer Nico bespeelt diverse instrumenten. Op verjaardagen wordt er vaak muziek gemaakt met andere mensen. “Muziek verbroedert, je hebt er geen taal voor nodig, het klikt altijd. Zo speelde ik een paar jaar geleden in de vakantie spontaan samen met een straatmuzikant in Portugal, terwijl we elkaar helemaal niet verstonden. Prachtig toch! “
Opleiding en eerdere banen
De politieke interesse is er van huis uit. Grootvader stemde SDAP, na de oorlog overgegaan in de PvdA. Er werd thuis veel over politiek gesproken. Geen wonder dat de loopbaan van Willem Gradisen zich vooral in het openbaar bestuur afspeelt.
Willem studeerde geschiedenis ‘zijn liefde’ , en rechten ‘voor brood op de plank’. Hij begint zijn werkzaam leven eerst met lesgeven in regulier voortgezet onderwijs. Vanaf 1987 geeft hij het vak strafrecht als docent aan de Politieacademie. Van 1982 tot 1986 zit hij in de gemeenteraad van Neerijnen. In 1988 verhuist het gezin terug naar Tiel vanwege schoolkeuze en het leven van de kinderen. In 1990 komt hij in de gemeenteraad van Tiel. In 1992 wordt hij er fractievoorzitter.
“In 1994 werd ik wethouder in Tiel. Op dat moment moest ik als gevolg van deze keuze helaas het lesgeven aan de politieacademie opgeven”, vertelt Willem Gradisen. Hij heeft het wethouderschap 16 jaar vervuld. Het is een interessante stad. Tiel kent op kleine schaal de problematiek van grote steden. Het is een oude industriestad, met relatief veel laag opgeleiden en migranten. Qua portefeuilles heeft hij in die 16 jaren alles gehad behalve milieu en openbare werken. De inhoudelijke taken van de gemeente kent hij dus in de volle breedte. Hij vindt het daarnaast belangrijk om ook met zijn voeten in de klei te staan en niet alleen in de bestuurskamers te verblijven. Soms heel letterlijk, zoals na de overstromingen van de grote rivieren in 1993 en 1995. Daarom zei hij ook ja, toen hij gevraagd werd in Dagelijks Bestuur van (een voorganger van) het Waterschap Rivierenland. Hij was als bestuurder in het bijzonder betrokken bij de fusie tot één Waterschap Rivierenland.
Met name de gedwongen evacuaties in het Rivierenland als gevolg van de dreiging van hoog water hebben er bij veel mensen ingehakt. Ook Willem is er nog van onder de indruk en vertelt er bevlogen over. Het was zeer ingrijpend voor heel veel mensen. De hele stad moest evacueren. Tiel was toen de grootste gemeente die dat moest doen. De hele binnenstad was leeg, winkels, ziekenhuis, scholen. Je hoorde alleen de vogels in de stad, zo stil was het. Een vervreemdende ervaring! Ook indrukwekkend was de zondag waarop mensen weer terug mochten naar hun huizen. De gemeente had overal op de invalswegen ‘Welkom Thuis’ laten schilderen.
Even een ‘break’
Na 16 jaar werd het in 2010 tijd voor heel wat anders dan de politiek. Afkicken, even weer voeten in de klei. Willem werd directeur Kringloopbedrijf met 2 winkels. Hij moest er stevig aan de bak en heeft er in 9 maanden super veel geleerd van de ongeveer 10 betaalde medewerkers en ruim 50 bevlogen vrijwilligers. Een leuke wereld met enthousiaste mensen die recht uit het hart praten en handelen.
Kort daarna werd hij gevraagd als waarnemend burgemeester van de gemeente Liesveld in de Alblasserwaard. Dat deed hij anderhalf jaar. Willem ontdekt in die periode dat de rol van burgemeester hem heel goed past. Burgemeesters gaan minder over de inhoud zoals wethouders, de nadruk ligt meer op de mensen. Klankbord zijn voor de politiek, zo nodig bemiddelen, verbinding maken met mensen, en een luisterend oor bieden. Willem Gradisen wordt er blij van!
Wat voor burgemeester ben je
Ik ben echt van het vak gaan houden. Ik vind het mooi om wat te kunnen betekenen voor mensen. Belangstelling tonen bij evenementen of levensmomenten die belangrijk zijn voor mensen. Mensen waarderen het als je er bent, zowel blije als droeve mensen. Mijn vrouw Elly en ik gaan bijvoorbeeld naar voetbalwedstrijden als er veel op het spel staat, naar bijeenkomsten van ouderen of naar de herdenking van de oorlogsslachtoffers of naar een diamanten bruidspaar.
Ook vind ik het mooi om als het ware het oliemannetje te mogen zijn. Om processen of contacten tussen mensen te stroomlijnen, en om zo nodig te helpen om conflicten op te lossen. Het lijkt soms een beetje op de oude rol die de pastoor vroeger speelde, zeker bij trieste momenten.
Wat me het meest verwondert is wat ik ‘het raadsel van het ambt’ noem. Je mag overal aanschuiven. Iedereen laat je binnen. Mensen zijn trots om je van alles te laten zien en uit te leggen. Het heeft bijna iets mystieks. Je moet in deze rol wel steeds goed afwegen waar je wel of niet heen gaat. Want als je bijvoorbeeld naar één begrafenis gaat, moet je ook kunnen uitleggen waarom je niet naar de andere gaat. Tegelijkertijd hechten mijn vrouw en ik sterk aan onze privacy, daarom wonen we wat achteraf in een appartement aan bosrand.
Wat drijft je
Ik blijf het boeiend vinden om vanuit een bescheiden rol aan de ontwikkeling van de gemeente bij te kunnen dragen. En mooi dat er ook resultaten zichtbaar worden. Zo komt er nu eindelijk de veelbesproken zorg – en woonvoorziening in het hart van Mook en lijkt er binnenkort te worden gestart met bebouwing op de plaats van de voormalige Centra aan het Raadhuisplein. Voor onder andere jongeren komen er appartementen in de voormalige Rabobank aan de Groesbeekseweg. De afgelopen jaren is er in de hele gemeente behoorlijk gebouwd, met name in Molenhoek.
Ook is er in alle kernen een zeer bloeiend verenigingsleven, waar jong en oud erbij horen en waar ik enthousiasme zie. Neem bijvoorbeeld het LOP in Molenhoek. Mensen hebben hier iets met elkaar en dragen actief bij aan de gemeenschap.
We praten nog even na over de vergunning voor de bouw van een tweede, in onze beleving onnodige, supermarkt aan de Rijksweg. Het is moeilijk uit te leggen dat de gemeente dit heeft moeten laten passeren, maar het kon écht niet anders, benadrukt Willem Gradisen. In 2013 gaf de gemeenteraad in de nasleep van de crisis unaniem een brede bestemming aan het centrumgebied. Dit om geen (bouw) kansen te hoeven laten lopen. Niemand had gedacht dat er een soortgelijke supermarkt als de Plus belangstelling zou hebben. En nu kunnen we daar niet meer onder uit, want het bestemmingsplan is vastgesteld en laat dat dus toe. Nu het bestemmingsplan alsnog wijzigen betekent dat er planschade kan worden geclaimd. Dat zou net zoiets zijn als tijdens de wedstrijd de regels veranderen.
Waar word je blij van als burgemeester
Als je mensen kunt geven waar ze behoefte aan hebben. Van betekenis zijn kan al met kleine dingen. Ik wil graag dienstbaar zijn : ‘wij zijn er voor u’, is het motto dat op mijn initiatief nu achterop visitekaartjes van de gemeente staat.
En wat maakt je boos of geprikkeld
Ik kan slecht tegen onrechtvaardigheid. Recht hebben is niet altijd te rechtvaardigen, is mijn stelling. Het is fijn als ik een rol kan spelen om onrechtvaardigheidsgevoel een beetje weg te kunnen nemen. Al is dat wel lastig in deze tijd van grote inkomensverschillen. In Nederland leeft 1 op de 9 kinderen in armoede. Europa is niet voor iedereen hetzelfde qua beleving. Sommigen zien statushouders bijvoorbeeld als een bedreiging van hun eigen leven en toekomst. Dat gevoel moeten we onderkennen. Wat helpt is in ieder geval beter kennis maken met de ander, met het levensverhaal van de ander. Het maakt niet uit waar je vandaan komt, iedereen wil het beste voor zijn kinderen. Wat we met elkaar delen is vele malen meer en belangrijker, dan waarin we verschillen.
Daarbij helpt bijvoorbeeld ook onze vriendschapsband met Pribyslav in Tsjechië Die band bestaat dit jaar 25 jaar, en wordt sterk door verenigingen gedragen en onderhouden. De Tsjechen komen dit jaar op donderdagavond 13 juni aan. En we hebben met zijn allen weer een mooi programma voor ze gemaakt. Met bijvoorbeeld onderdelen als onze afvalverwerking in Nijmegen, het bedrijf Synthon van Mookenaar Jacques Lemmen, de hoogwaterbescherming aan de Maaskade, de toekomstige zorg in het Hart van Mook, een fototentoonstelling over 25 jaar vriendschapsband Tsjechië en Mook, en 100 jaar Fanfare in Middelaar.
Wat is het mooie van Mook en Middelaar
Je hebt hier een permanent vakantiegevoel door de ruimte, de rust en al het groen. De tijden veranderen wel. Er zijn jongeren die in steden gaan studeren en wonen of zelfs in het buitenland. Overigens moeten we voor onze jongeren nadrukkelijk aandacht blijven houden".
Het is hier is voor gezinnen met kinderen echt ideaal. Dus moeten we aantrekkelijke woningen bouwen voor alle leeftijden!
Wat vind je van Maasburen
Ik vind het platform een mooi digitaal middel dat mensen helpt om mee te doen in het ‘echte’ leven. Het is in 2 jaar echt gegroeid. Maasburen.nl wordt steeds beter gevonden en veel gebruikt. Meer dan 11.000 unieke bezoekers. Het levert dus een substantiële bijdrage aan de informatie over alles wat er te doen is. De toekomst ziet er goed uit.
Wat heb je hier geleerd tijdens je burgemeesterschap
Hoe meer je kunt luisteren des te beter. Luisteren is belangrijker dan praten.
Hoe zie je de toekomst van Mook en Middelaar
Als kleine zelfstandige gemeente draaien we naar behoren. Wel moeten we uitkijken met financiën. We hebben een goed ambtelijk apparaat. Met inmiddels ook veel jonge mensen, die dynamiek brengen. Er zijn korte lijnen in vergelijking met grote(re) gemeenten. De mensen zijn betrokken en er wordt echt hard gewerkt.
En hoe zie je je eigen toekomst
Ik ben 64 jaar en zie nog veel uitdagingen. Ik vind het zeer inspirerend en dynamisch hier. Kortom ik heb het voorlopig nog ontzettend naar mijn zin!