Er zijn diverse typen smog, waarbij het onderscheid vooral gemaakt wordt op basis van de vervuilende stoffen en de weersomstandigheden waardoor deze ontstaat.
In Nederland en daarbuiten komen vooral twee vormen van smog voor: zomersmog en wintersmog. Deze types worden ook vaak aangeduid met hun chemische namen.
1. Zomersmog (Fotochemische Smog) ☀️
Hoofdcomponent: Ozon (O3) dicht bij de grond.
Ontstaanswijze: Zomersmog, of fotochemische smog, ontstaat op warme, zonnige dagen met weinig wind. Zonlicht speelt hierbij een katalyserende rol: het laat stikstofoxiden (NOx) en vluchtige organische stoffen (VOS), vooral afkomstig van verkeer en industrie, met elkaar reageren. Deze reactie leidt tot de vorming van ozon.
Wanneer: Deze smog treedt voornamelijk op in de zomer, meestal aan het einde van de middag en in de vroege avond.
Uiterlijk: Vaak zichtbaar als een bruinachtige, licht mistige sluier (met name in steden zoals Los Angeles).
Effecten op de gezondheid: Ozon kan irriterend zijn voor de luchtwegen en kan hoesten veroorzaken en de longfunctie verminderen.
2. Wintersmog (Industriële Smog of Sulfurous Smog) 🌫️
Hoofdcomponent: Fijnstof (PM10 en PM2.5) en soms zwaveldioxide (SO2).
Ontstaanswijze: Wintersmog ontstaat vaak bij koud, windstil weer en in situaties van temperatuursinversie. Bij een inversie ligt een laag warme lucht als een deken over een laag koude lucht dichtbij de grond, waardoor vervuiling (van verkeer, industrie en houtstook) niet kan opstijgen maar blijft hangen.
Wanneer: Deze smog verschijnt vooral in de winter en het vroege voorjaar.
Uiterlijk: Traditioneel gezien als een grijsbruine, dikke mist (de beruchte "Londense erwtensoep"-smog).
Effecten op de gezondheid: Fijnstof kan diep in de longen doordringen en kan chronische luchtwegproblemen en hart- en vaatziekten verergeren.
Overige Smogcomponenten
Hoewel ozon en fijnstof de hoofdrol spelen, dragen ook andere stoffen bij aan smog en zijn daar grenswaarden voor:
Stikstofdioxide (NO2): Vaak geassocieerd met druk verkeer langs drukke wegen. Hoge concentraties kunnen, ongeacht het seizoen, al voor matige smog zorgen.
Zwaveldioxide (SO2): Vroeger een belangrijke oorzaak van industriële smog. Door strengere regelgeving is de concentratie hiervan in Nederland aanzienlijk verminderd.
Roet: Een onderdeel van fijnstof, afkomstig van onvolledige verbranding (vooral van dieselmotoren en houtkachels). Dit is zeer schadelijk voor de gezondheid.