De afgelopen maanden is er veel aandacht geweest voor een verandering in het ophalen van huishoudelijk afval in de gemeente. Een actiegroep zette z’n schouders er onder. Door zo’n 1.200 mensen is een petitie ondertekend. Meer dan 600 mensen hebben een enquête ingevuld, waarvan een verslag is verschenen. In de gemeenteraad is er drie keer over vergaderd. Afgelopen september is er uiteindelijk een beslissing genomen over hoe de gemeente het ophalen in de nabije toekomst gaat inrichten.
Weet u wat het voor u gaat betekenen? Die kans is klein. Heeft u het al gelezen in Ter Sprake, op de site van de gemeente of in een ander communicatiemiddel van de gemeente? Nee, want er is door de gemeente nog niks gepubliceerd. Al met al verbazingwekkend omdat communicatie met de inwoners over zo’n onderwerp toch erg belangrijk is. Als u De Gelderlander heeft gelezen of de raadsstukken, of de raadsvergadering heeft gevolgd, dan weet u in welke richting het gaat.
VANG-doelstelling
Waar gaat het om? De rijksoverheid heeft de VANG-doelstelling geformuleerd, waarbij VANG staat voor: Van Afval Naar Grondstof. Doel daarvan is om de verspilling van materialen en grondstoffen te verminderen. Als concrete doelstelling is geformuleerd dat het huishoudelijk restafval (afval dat niet meer hergebruikt kan worden en alleen nog verbrand kan worden) in 2030 niet meer zou mogen bedragen dan gemiddeld per inwoner 30 kilo. Aan de gemeentes de taak om dat te realiseren. Dat kan op verschillende manieren maar uiteindelijk draait het allemaal om afvalscheiding. Die afvalscheiding kan het beste aan de bron gebeuren en dat is bij ieder van ons. Daarom hebben we aparte containers voor restafval (de grijze container) en voor GFT (de groene), een zak voor PMD en worden verpakkingsglas, papier, textiel en veel andere afvalsoorten apart ingezameld. Containers, zakken en papier worden opgehaald. Grof tuinafval, hout, chemisch afval etc. kan op zaterdag naar de gemeentewerf worden gebracht.
Naar een nieuw inzamelingssysteem
Vanwege de VANG-doelstelling moest ook de gemeenteraad van Mook en Middelaar een beslissing nemen. Op 30 september j.l. heeft de raad besloten tot een gefaseerde, gecombineerde invoering van laagfrequent en omgekeerd inzamelen. De huidige inzamelfrequentie van restafval wordt teruggebracht naar eenmaal per 4 weken (in de huidige grijze container). Afrekening vindt plaats voor elke keer dat je een container aan de straat zet. Inwoners mogen vrijwillig overstappen op omgekeerd inzamelen, wat betekent dat je het restafval in een zak naar een container in de buurt brengt en per zak betaalt. Daarnaast worden pilots gehouden met omgekeerd inzamelen; bijvoorbeeld bij nieuwbouw of in een wijk/kern. Pas later kan volledig worden overgegaan naar omgekeerd inzamelen als inwoners gewend zijn aan de (veel) lagere hoeveelheid restafval en de pilots op dit gebied positief uitvallen. Deze werkwijze wordt per 2023 ingevoerd. De grijze en groene container worden gehandhaafd evenals de zak voor PMD. Wel komt er op korte termijn een inzameling op gang voor luiers- en incontinentiemateriaal, wat gaat schelen in de hoeveelheid restafval.
Het huishoudelijk afval
Hoe zit het nu met ons huishoudelijk afval? In 2020 zaten we op gemiddeld 466 kg per inwoner, zo’n 13 kilo meer dan in 2019. Een toename van 2,8 procent (zie afbeelding 1). Die stijging is gering als we die vergelijken met de landelijke toename die namelijk 6,8 procent was. Een belangrijke oorzaak van de stijging is de coronapandemie. Meer mensen hebben thuis gewerkt.
Voor een betere interpretatie van cijfers is het altijd goed om die te vergelijken. Dat doen we met de omliggende gemeentes en dan zien we dat we het eigenlijk best goed doen. We hebben een totale hoeveelheid huishoudelijk afval die vergelijkbaar is met die van de inwoners van de gemeente Druten. Daarmee scoren we als een na laagste van de omliggende gemeenten (zie afbeelding 2). Heumen bijvoorbeeld produceert gemiddeld per inwoner 34 kg meer en Gennep 167 kg meer. Verderop blijkt overigens dat in Druten een belangrijke afvalsoort niet is meegenomen in dit totaalcijfer, wat leidt tot een verrassende conclusie.
Huishoudelijk restafval
Positief is om te zien dat de hoeveelheid restafval (dus het afval dat niet hergebruikt kan worden) ondanks de stijging van het totaal in 2020 iets minder is geworden, namelijk 104,6 kg tegen 105,2 in 2019. In procenten is het 0,8 procentpunt minder (zie afbeelding 3), maar het is nog wel 22 procent van het totaal huishoudelijk afval. Duidelijk is dat hier nog veel ‘winst’ is te halen. Dat blijkt met name als we dat vergelijken met andere gemeentes. Dan doen we het namelijk aanzienlijk slechter. Alleen Wijchen en Gennep scoren hoger in kilo’s (zie afbeelding 4). In percentage van de totale hoeveel huishoudelijk afval is het in Wijchen echter gelijk aan Mook en Middelaar. In Gennep is het 18 procent van het totaal. In Berg en Dal, Beuningen, Druten en Heumen is het restafval 10 à 11 procent van het totaal huishoudelijk afval. In Cuijk is het uitzonderlijk laag namelijk maar 6 procent.
Uit onderzoek van ons afval is gebleken dat in het restafval best veel afval zit dat in de GFT-container thuishoort. Betere scheiding zou voor de inwoners van Mook en Middelaar een kostenbesparing opleveren omdat restafval duurder is dan GFT-afval.
Grof huishoudelijk restafval
Tussen 2019 en 2020 is het aantal kilo’s grof huishoudelijk restafval dat wordt ingeleverd op de werf in Mook en Middelaar iets toegenomen, van 14,1 kilo in 2019 naar 15,8 kilo in 2020 (zie afbeelding 5).
In de hoeveelheid grof huishoudelijk restafval verschillen de gemeentes niet veel (zie afbeelding 6), uitgezonderd Druten waar dit afval niet schijnt voor te komen en Gennep waar het het dubbele is van de meeste andere gemeenten, namelijk 38 kilo. Voor Druten is het makkelijk te verklaren omdat de inwoners daar dit soort afval naar Beneden-Leeuwen moeten brengen en afrekenen bij afvalbedrijf De Ruiter die blijkbaar niet bijhoudt waar het afval vandaan komt. Omdat in Druten blijkbaar deze afvalsoort niet geboekt wordt, geeft de totale hoeveelheid huishoudelijk afval ook een vertekend, te laag beeld. Dat betekent dat Mook en Middelaar dus het minst huishoudelijk afval produceert van alle vermelde gemeentes.
GFT en grof tuinafval
In 2020 was de hoeveelheid GFT gemiddeld per inwoner 66,5 kilo tegen 64,3 in 2019. In vergelijking met de andere gemeentes hebben we opvallend weinig GFT-afval, zelfs iets minder dan Gennep (afbeelding 7). Een verklaring hiervoor is deels te vinden in het feit dat we in vergelijking met de andere gemeentes een record hoeveelheid grof tuinafval naar de werf brengen, omdat we dat makkelijk vinden of misschien ook om op die manier kosten te besparen.
We brengen namelijk gemiddeld per inwoner zo’n 115 kilo grof tuinafval op zaterdag naar de werf, een kwart van ons totale huishoudelijk afval. In de andere gemeentes is dat aanzienlijk minder, met name in Druten en Beuningen waar GFT gratis wordt opgehaald en dus vermoedelijk meer tuinafval in de Gft-container belandt (afbeelding 8).
PMD
Tot slot de PMD, dat sinds 2016 in Mook en Middelaar apart wordt ingezameld. Gemiddeld per inwoner is dat in Mook en Middelaar zo’n 25 kg (afbeelding 9). Opmerkelijk is dat in de gemeentes waar omgekeerd inzamelen plaatsvindt en PMD in een container kan worden aangeboden – Druten en Beuningen - , deze hoeveelheid meer dan het dubbele bedraagt van wat in Mook en Middelaar wordt aangeleverd. Het is niet uitgesloten dat in een PMD-container afvalstoffen terecht komen die eigenlijk bij het restafval thuishoren. Mogelijk omdat het makkelijk is spullen in een container te gooien. Het is niet voor niets dat de DAR onlangs klaagde over de vervuiling in de PMD.
De manier van afvalinzameling blijkt duidelijk van invloed op de hoeveelheid kilo’s per afvalstroom.
Bron: CBS