Als docent Aardrijkskunde op het Maaslandcollege in Oss werd ook Henri Habers uit Molenhoek geconfronteerd met de gevolgen van het coronavirus. In de week van 9 maart leek het steeds duidelijker te worden dat de school de week daaropvolgend gesloten zou moeten worden, een gevolg van de onrust in de samenleving. Bovendien werd de regio Oss-Uden na Tilburg behoorlijk getroffen door het aantal gevallen met corona. Paniek onder Osse ouders sloeg toe; Henri had op woe 11 maart een 2 mavo klas waar maar 7 van de 22 leerlingen aanwezig waren. Omdat de kinderen ziek waren, of verschijnselen hadden die in het lijstje van het RIVM voorkwamen en de ouders het niet veilig genoeg vonden hun kinderen naar school te sturen. Van een houdbare dagelijkse onderwijspraktijk was echter geen sprake meer…
Online lessen
De directie bereidde de leerlingen voor op sluiting en de docenten kregen de opdracht alvast te beginnen met het online vormgeven van lessen. Voor docenten die nog wat moeite hadden met digitale lessen werden webinars georganiseerd om hen wegwijs te maken. Toen de school sloot op 16 maart waren veel docenten al snel in staat de leerlingen digitaal van les en materiaal te voorzien.
Nieuw schooljaar vroeger laten starten?
Op dit moment zijn er in den lande geluiden te horen waarin er wordt gesuggereerd dat het nieuwe schooljaar vroeger zou moeten beginnen omdat er leerachterstanden zouden kunnen ontstaan. Hiermee wordt er volgens Henri absoluut geen recht gedaan aan de moeite die docenten doen om de leerlingen op dit moment op het juiste niveau te houden. Die geluiden komen uiteraard voort uit bezorgdheid om kwetsbare leerlingen, leerlingen met een leerachterstand of zij die op dit moment onder de radar blijven door persoonlijke omstandigheden. Daar maakt Henri zich ook zorgen over. Echter op zijn school gaat alles er behoorlijk gestructureerd aan toe. Leerlingen moeten tijdens de lesuren online actief zijn; daar wordt op gecontroleerd en zo niet dan worden ze afwezig gemeld. Daar is een strikt systeem voor opgezet; de lessen vinden gewoon plaats volgens het rooster. Er zijn korte lijntjes op school en wanneer een leerling opvalt door afwezigheid worden ouders op de hoogte gesteld en gevraagd of ze de absentie van zoon of dochter kunnen verantwoorden
Grenzen van het systeem
Als een leerling zich ’s morgens heeft aangemeld betekent het nog niet dat hij of zij echt bij de les is, want pubers zouden geen pubers zijn als ze niet de grenzen van het systeem zouden verkennen. In de beginfase, toen het lesgeven op afstand net draaide, waren er nog kinderziektes (excuzes le mot) aanwezig. Wanneer de lessen beginnen en de docent instructie gaat geven kan hij alle leerlingen op scherm hebben. Dat vindt Henri echter visueel erg druk. Ook hadden de leerlingen in het begin in de gaten dat ze leden uit de lesgroep konden verwijderen. De normale ondeugd en plagerij werd dus digitaal voortgezet. Deze kinderziektes zijn na enkele ingrepen in het programma verholpen.
De lesmethode Aardrijkskunde waar Henri mee werkt heeft een heel stabiele digitale leeromgeving, een zogenaamd e-pack; Alle AK boeken zijn hierin geïntegreerd; leerlingen krijgen als ze bezig zijn met het maken van vragen feedback. Ze kunnen extra opdrachten maken of worden verwezen naar bruikbare video’s en sites. Henri kan dan op afstand zien hoe goed ze hun opdrachten hebben gemaakt en daar op anticiperen.
Schoolexamens
In de week dat de scholen dicht gingen zat Het Maaslandcollege precies aan het begin van de afronding van de laatste schoolexamenweek. Twee dagen waren reeds schoolexamens afgenomen Deze laatste schoolexamenweek moest echter nog wel afgerond worden. Zoals door het ministerie van onderwijs is besloten, is het gemiddelde van de schoolexamencijfers het eindcijfer, omdat het landelijk centraal schriftelijk examen niet doorgaat. Zodra er richtlijnen van het RIVM bekend werden gemaakt kon de school verder met het afnemen van de laatste schoolexamens. Voor de leerlingen van mavo, havo en vwo werden de schoolexamens respectievelijk ’s morgens, ’s middags en in de namiddag afgesloten. Alle lokalen werden opengezet met maximaal 9 leerlingen per lokaal. Het verwijderen van overbodig meubilair werd gedaan door de conciërges en het desinfecteren van contactoppervlakken door de schoonmaakploeg van school. Tussen de verschillende examens zat 2 uur zodat alles opnieuw ontsmet kon worden. Ook de schoolleiding moest af en toe bijspringen, want niet alle docenten waren door het thuisonderwijs ook in staat om op school te komen surveilleren.
Niet alleen het centraal examen gaat niet door, ook de uitwisseling van zijn mentorklas met een school in Zuid-Denemarken vindt dit jaar geen doorgang. Onzekerheid over de situatie rondom het virus zette een streep door deze uitwisseling. In Denemarken zijn de scholen ondertussen al wel weer geopend. De jeugd t/m 11 jaar is alvast gestart; de oudere jeugd blijft voorlopig nog thuis, zo is er meer ruimte in het schoolgebouw.
Besproken op de studiedag
Op 4 mei was er een studiedag; die stond al gepland omdat de school het volgende jaar gaat beginnen met een nieuw onderwijsconcept: Gepersonaliseerd Onderwijs. Door de toegenomen digitalisering is er voor de individuele leerling meer flexibiliteit mogelijk in de lesweek. Naast verplichte lessen kunnen leerlingen er voor kiezen de diepte in te gaan. Of om extra stof te doen voor de vakken waar ze niet goed in zijn. Dit jaar waren al een paar brugklassen gestart met een pilot waarbij iedere klas twee coaches heeft. Pedagogisch en didactisch moeten ook alle docenten met de neus in dezelfde richting gaan staan en zijn dus worden bijgeschoold.
Weer open op 2 juni?
Op 2 juni zou het kunnen dat de school weer open gaat. De directie heeft een stuurgroep van 34 docenten gevraagd richting te geven aan het gepersonaliseerd onderwijs en heeft aan de rest van de docenten gevraagd na te denken hoe dit concept (inclusief de coronamaatregelen) vanaf 2 juni vormgegeven kan worden. Henri laat enkele ideeën naar boven borrelen: Alleen de kwetsbare leerlingen naar school. Of werken met halve klassen; dat betekent wel tweemaal dezelfde les geven. Of: de leerlingen de hele dag in hetzelfde lokaal laten zitten en de docenten laten wisselen van lokaal. Of: de gesplitste klassen op verschillende dagen in de week terug laten komen. Of: de instructietijden verminderen zodat leerlingen ook meer thuis kunnen en moeten werken. Of: geen pauze, want 1 ½ meter afstand is dan moeilijk. Dus de boterham in de klas opeten.
In Nederland gaan de basisscholen op 11 mei voor een deel open. Het voortgezet onderwijs volgt op 2 juni. In de tussenliggende weken wordt bekeken hoe de situatie in het onderwijs zich ontwikkelt. Henri gaat er van uit dat veel scholen niet meer fysiek open gaan vóór de grote vakantie. Dat betekent online les blijven geven.
Mentor in de Coronatijd
Henri is ook mentor van een derde klas met 31 havo leerlingen. Zijn mentorklas zit in een whatsappgroep waardoor hij snel contact kan hebben met zijn leerlingen. Als hij merkt dat leerlingen regelmatig (ook bij andere vakken) niet online bij de les zijn heeft hij, zoals ook in de vóórcoronatijd, contact met de ouders. Kinderen in een moeilijke thuissituatie zijn natuurlijk in beeld. Ook hebben leerlingen volgens hem door de digitale lessen veel vrijheid en daar “profiteren” sommige van. Soms dreigen ze daardoor tussen wal en schip te vallen en heeft hij contact met de ouders. Hij zegt dat als je als mentor de situatie niet vertrouwt je dat kunt melden bij de leerplicht.
Kwetsbare leerlingen, met bijvoorbeeld een moeizame thuissituatie, hebben de gelegenheid naar school te komen om daar te werken. Er is een orthopedagoog aanwezig en een aantal docenten om een oogje in het zeil te houden. Leerlingen mogen kunnen en mogen echter ook zelf aangeven dat ze beter op school kunnen werken b.v. als ze met een te groot gezin op een te kleine oppervlakte moeten wonen en leven.
Als we goed op de regels letten komt het goed
Henri is tot nu toe niet paniekerig geweest maar wel bezorgd; hij vindt dat je nuchter moet blijven. Als je de 1 ½ meter afstand handhaaft en de hygiënevoorschriften volgt kan er zijns inziens niet erg veel mis gaan. In augustus hoopt hij dan toch weer op school les te kunnen geven aan hele klassen, want hij mist het contact met zijn leerlingen. Drukke pubers moet je fysiek om je heen hebben en in de ogen kunnen kijken.