Van de week publiceerde de gemeente Mook en Middelaar haar concept duurzaamheidsvisie. Een bijzonder moment voor mij om bij stil te staan gezien het feit dat ik al twee jaar roep om meer visie op het gebied van natuurherstel, circulariteit, biodiversiteit en energie.
Er waait een frisse wind door onze dorpen. Weliswaar geen wind in de vorm van windmolens ( al zou een molen in Plasmolen of Molenhoek in het kader van lokale voedselvoorziening niet misstaan), maar wel een verfrissende bries richting de ecosociale gemeente waarvan ik droom.
innoveren met energie opwek
Het concept duurzaamheidsvisie maakt mij als schaamteloze klimaatdrammer blij. Zelfs de belofte dat er geen zonneparken in de gemeente zullen verrijzen vergenoegt me. Dat klinkt onaardig en niet solidair met andere gemeenten maar ik bedoel hiermee dat het onze gemeente de mogelijkheden geeft om te experimenteren met andere vormen van duurzame energie. De gemeente Mook en Middelaar kan bijvoorbeeld veel meer met aquahermie. Kortom, door zonneparken uit te sluiten, komt er ruimte voor innovatie en experiment.
Zo ben ik persoonlijk fan van de Cesaraccu die in Boekel 36 huizen verwarmt en van energie voorziet en nul op de meter laat zien. Dat moet toch ook in de Lindeboom kunnen? In deze wijk woont de werkende klasse die vaak afhankelijk is van een laag inkomen of uitkering. Nul op de meter is voor deze groep erg belangrijk.
monitor biodiversiteit en circulariteit
De nieuwe wind die de gemeente wil laten waaien, blaast met name richting de versterking van biodiversiteit en circulariteit, lees ik in het toch best sterke concept duurzaamheidsvisie. Toch kan de visie volgens mij nog sterker en nog concreter. Ik mis cijfers, percentages, soorten en maten en monitors die ons de stip op de horizon laten zien. Ik mis uitgebreid beschreven idealen die de duurzaamheidsdoelen brengen als middel om een vitale en gezonde gemeenschap te borgen.
Duurzaamheid is een middel geen doel.
Duurzaamheid of liever Natuurzaamheid is een mindset, een gedragscode, een route om inwoners te beschermen tegen de macht van het grote geld, ongelijke rechten, armoede en hoge zorgkosten. Een duurzame , of liever natuurzame gemeente staat pal achter haar inwoners en zorgt dat iedereen deel kan nemen aan de gemeenschap, hetzij door middel van werk of anderszins,Zo levert een duurzame of liever gezegd natuurzame gemeente voldoende vers en gifvrij voedsel voor iedereen, ook voor dieren. Ook draagt een natuurzame gemeente bij aan werk (onbetaald en betaald) en in dat opzicht zingeving en sociale cohesie. Samen onze omgeving verzorgen en beschermen, dat is wat een duurzaamheidsvisie zou moeten beogen.
visionair
Een duurzaamheidsdocument zou een middel moeten zijn om een visionair doel te bereiken naast de door de EU en het Rijk geëiste klimaatdoelen 2030 en 2050. Dat doel kan zijn dat de gemeente de meest groene of ecologische wordt van Nederland of de meeste ecotoeristen aantrekt. Het doel kan ook zijn dat we de eerste gemeente worden die onafhankelijk is van een supermarkt of landelijke energieleverancier. Persoonlijk zou ik inzetten op duurzaamheid als solidariteit met de meest kwetsbare deelnemers van onze samenleving. Uiteindelijk zijn het namelijk de klimaatmaatregelen die inclusie, diversiteit,gelijke behandeling en gelijke rechten zouden moeten stimuleren.Niemand mag lijden onder vervuiling of hoge financiële lasten. Klimaatmaatregelen of liever gezegd een breed natuurbewustzijn, kan rechten en solidariteit vergroten.
Een document als deze kan ervoor zorgen dat een kleine gemeente die van nature al de 3-30-300 regel hanteert en uitblinkt in de voorraad groen, zichzelf opnieuw uitvindt als de oase aan de Maas, de meest gezonde en natuurvriendelijke, ja zelfs de meest natuurzame gemeente van Nederland. Klimaatdoelen zijn een middel om een omgeving en cultuur te creëren die de mens met zijn beide poten op de grond zet, middenin de natuur, totaal verbonden met elkaar en de aarde. Klimaatdoelen zijn geen proefwerk of examen of door de elite opgelegd ding, maar een middel om een gezonde, vitale en sociaal bewogen gemeenschap of samenleving te verbeelden en na te streven. Een wereld waarin mens, dier en natuur gelijkwaardig zijn, hoe divers en verschillend ook. Een wereld waarin ook een kleine gemeente, kan laten zien hoe en dat zij geeft om de meest kwetsbare deelnemers in onze samenleving. Ecosocialisme staat voor lokale en individuele autonomie, gelijkwaardigheid, gelijke rechten, sociale cohesie en solidariteit. Een gemeenschap waar ook dieren of zelfs de Maas die rechten hebben
#Ecosociaal
Een ecosociale gemeente laat zien dat het de eigen inwoners kan voeden als het zich toelegt op bewonersinitiatieven die agroforestry, lokale en biodynamische voedselvoorziening mogelijk maken. Van tuin tot bord werken inwoners gezamenlijk aan circulariteit, natuurherstel en biodiversiteit. In het concept duurzaamheidsvisie wordt dit nauwelijks genoemd terwijl bovengenoemde innovaties en instrumenten de mogelijkheden zijn om circulair te zijn terwijl bodem en gewassen beschermd worden door natuurlijke processen.
Biobased bouwen , verbouwen en isoleren vereist experiment en lef
Ik vermoed dat er veel meer mogelijk is dan we denken als we kijken naar de vele innovaties op het gebied van duurzaamheid en natuurherstel. Als gemeente zouden we experiment en lef kunnen omarmen en buiten de hokjes alles groen te kleuren. Ik zelf ben bijvoorbeeld ongelooflijk blij met de toevoeging van biobased bouwen in het concept duurzaamheidsvisie. Ten aanzien van de aanpak van co2 uitstoot en co2 opslag is biobased bouwen, verbouwen en isoleren werkelijk een grote speler die ook nog eens bij kan dragen om de lucht en de bodem schoon te krijgen en te houden. Biobased woningen en kantoorpanden zijn aantoonbaar gezonder en meer ontspannend voor inwoners en werknemers dan panden die veelal niet met biobased materialen zijn vervaardigd.
Ik heb 2 jaar hard gelobbyd voor meer aandacht voor biobased en zie dat mijn inspanningen vruchtbare grond hebben gevonden. Toch denk ik dat er in de visie nog meer kan worden opgeschreven over een gemeente die haar gronden en panden standaard beschikbaar zou moeten stellen voor de teelt van biobased bouwmaterialen, biobased nieuwbouwprojecten en biobased bouwen, verbouwen en isoleren van panden. In die opvatting sta ik niet alleen. Meteoroloog Reinier van den Berg, die op 9 mei 2023 sprak tijdens de eerste participatie avond voor inwoners met betrekking tot het duurzaamheidsbeleid, is het met me eens dat biobased er ietwat bekaaid van af komt in het concept duurzaamheidsvisie.
Regeneratieve of natuurherstellende landbouw
Verder mis ik in het concept duurzaamheidsvisie ook een weloverwogen aanpak om agroforestry, permacultuur en biologisch boeren op de kaart te zetten in onze rurale en groene gemeente. Wat dat betreft pleit ik ervoor om het woord duurzaamheid te vervangen met #natuurzaamheid. Hoe #natuurzaam willen we zijn? Onze gronden verdienen een gezonde bodem en een enorme biodiversiteit. Onze inwoners verdienen lokaal verbouwd voedsel waaraan zij zelf kunnen meewerken. #EetbaarMookenMiddelaar als doel en manier om sociale cohesie en gezond en vers voedsel voor iedereen beschikbaar te maken.
Mobiliteit
Tenslotte mis ik in het gemeentelijk document over duurzaamheid een heldere visie op verkeer. Met de introductie van een autoluwe gemeente inclusief emissieloze zones, laat je zien dat schone lucht, fietsers en voetgangers prioriteit hebben. Een en ander vergroot de veiligheid, leefbaarheid en gezondheid van onze inwoners. Een gezonde lokale ecologie kan niet zonder een verkeersbeleid dat resoluut het autoverkeer inperkt ter bescherming van niet alleen dieren en onze lucht maar ook van kinderen en ouderen. Een gemeente die uit wil blinken in duurzaamheid moet de prioriteit leggen bij de bescherming van de meest kwetsbare verkeersdeelnemers opdat ook dieren daar de vruchten van plukken.
Zienswijze indienen? ja graag!
Inwoners wordt gevraagd om voor 17 april 2024 een zienswijze in te dienen die onvolkomenheden en strijdpunten benoemt. wat vind jij? Is er in dit plan voldoende nagedacht over biobased (ver) bouwen en isoleren? Is er voldoende nagedacht over natuurherstel en regeneratieve landbouw? Is er voldoende nagedacht over schoon drinkwater en schoon Maaswater? Is er voldoende nagedacht over natuurinclusie bij de aanleg en het onderhoud van wegen en huizenbouw? Is er voldoende nagedacht over lokale energie opwek zoals met behulp van een cesaraccu of Maaswater? En... wordt kernenergie net als zonneweides in onze gemeente uitgesloten?
Is er voldoende nagedacht over vergroening van daken en voortuintjes? En hoe zit het met meer ruimte voor ecologische woonprojecten, de versterking van het keurmerknetwerk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) ? Is er voldoende nagedacht over natuurlijke co2 opslag en stikstofreductie? Wat zegt het duurzaamheidsplan over zero emissie zones, een fietsenplan, agroforestry zoals voedselbossen of voedselparken? En zijn de 17 klimaatdoelen van de SDG eigenlijk wel terug te lezen in het concept over een duurzaam Mook en Middelaar?
In hoeverre vraagt de duurzaamheidsvisie aandacht voor klimaatpositiviteit of klimaatmitigatie of over de stimulering van zero waste initiatieven, autoluwe zones of emissie vrije zones en het verbieden van pesticiden zoals glyfosaat? Is de duurzaamheidsvisie een doordacht plan met een heldere stip op de horizon of is het document een doekje voor het bloeden? Hoeveel ambitie en idealen vindt u terug in het concept?
Stuur je zienswijze direct naar
Marjolein Pieks