In de maand juli exposeren keramiste Amy van Son en beeldhouwer Jan Mul in het KunstLokaal Mook. Reden voor een kennismaking met deze bijzondere mensen.
Als Jan Mul de voordeur open doet van hun huis in Mook, weet ik zo snel niet waar ik moet kijken. Ik word begroet door enkele beelden van Jan en verderop in de hal door een serie keramische objecten van Amy.
Jan begint direct over de beelden te vertellen. Amy kijkt het eerst van een afstandje aan en springt dan bij. In hun gezellige woonkamer overal kunst: schilderijen, collages, beelden van brons, hout en steen en veel keramiek. Hier wordt volop gewerkt, dat is duidelijk. Ik voel me welkom en kijk om me heen naar al dat moois.
Een bijzonder paar
Amy (79) keramiste en Jan (82). Beiden volgden ze een opleiding aan een Academie van Beeldende Kunsten. Jan tekenen en schilderen, Amy modetekenen en ontwerpen. Later leerden ze elkaar kennen op de lerarenopleiding tekenen. Jan werkte kort in het bedrijfsleven voor hij docent tekenen werd, Amy werd meteen docent tekenen.
In 1989 besloten ze ook bedrijfsmatig als kunstenaar verder te gaan. We filosoferen even over het verschil tussen beeldhouwen en werken met klei. Het een is een hard, het ander een zacht materiaal. Bij beeldhouwen haal je steen weg en dat is definitief. Bij keramiek kun je klei weghalen maar ook klei en kleur toevoegen en kun je meer experimenteren. Zegt dat ook iets over hun karakters? Interessanter is hoe ze werken en wat hen drijft.
Inspiratie en werk
Amy wordt geïnspireerd door architectuur. Het paar woonde kort op een Grieks eiland en ze raakten onder de indruk van de duivenhuizen daar. Maar ook van boerenhuizen in de franse Cevennen en de Provence, mediterrane schuren, middeleeuwse kathedralen, kashba’s in de Sahara, en Romaanse kerkjes.
De bouwsels die ze op haar reizen tegenkomt vangen Amy’s blik en ze laat ze op zich inwerken. Daaruit ontstaan dan bijna instinctief haar sculpturen in klei. Alle glazuren maakt ze zelf. Ze bewerkt de huid van de klei en de vele lagen glazuur net zo lang tot het de goede authentieke uitstraling heeft. In haar atelier legt ze de kenmerken van het werk vast: een schetsje, het glazuurrecept en het stookproces. In dit dossier, maar nog veel meer in haar werk, zie je haar enorme ervaring en vakmanschap. Haar atelier staat vol met wonderschone, vaak primitief ogende bouwsels van klei. Meestal passen ze in een groentekistje of schoenendoos. Maar Amy bouwde ook twee levensgrote torens voor een nieuwbouwwijk in Beuningen. En op de dijk langs de Waal staat de “tempel van de riviergodin”. Eveneens in Beuningen.
Jan is geïnspireerd door Romaanse portalen en zuilen, strak en lang. Hij verbeeldt meestal menselijke of dierlijke figuren. De steen zelf heeft bij hem een belangrijke stem. Als hij begint aan een beeld heeft hij altijd voor ogen hoe het moet worden. Want één fout tikje tegen de steen is immers onherroepelijk. Maar de steen kan hem al beitelend ook vertellen dat het toch anders moet en dan stuurt hij zijn idee bij. Hakkend en schurend zet hij de verbeelding naar zijn hand. Bijzonder is dat hij ook beelden beitelt uit hout. En van sommige stenen beelden worden afgietsels in brons gemaakt. Kenmerkend voor zijn werken is dat ze heel duidelijk de steensoort en de beitelslag laten zien. Zijn figuren zijn verstild en gesloten, maar ze zien er toch heel vanzelfsprekend uit. Alsof je ze al kent.
“Alsof je ze al kent” is ook het gevoel dat ik krijg bij de sculpturen van Amy. Ze komen heel authentiek en vertrouwd over. Net als de makers eigenlijk, bedenk ik later.
Beeldend kunstenaar als beroep
Als kunstenaar zijn Amy en Jan in Mook niet erg bekend. Sinds eind jaren tachtig exposeren en verkopen ze hun werk vooral in galerieën en musea. Meestal ieder apart. Amy werkte twee maanden in een internationale groep van keramisten in Japan, met een expositie aan het eind van die periode. Ze hebben allebei een indrukwekkende lijst van exposities op hun naam, zeker meer dan honderd de afgelopen dertig jaar. “Het fijne is dat een galeriehouder dan alles voor je regelt. Maar een galeriehouder moet wel iets met je werk hebben, anders verkoopt het niet“. In en na de financiële crisis hebben we het eigenlijk niet zo handig aangepakt“ vertelt Amy. “De een na de andere galerie stopte ermee. Wij hebben zelf niet actief genoeg gezocht naar nieuwe expositiemogelijkheden. We waren gewend dat ze ons vroegen, maar dat gebeurde niet meer. En corona heeft het natuurlijk helemaal niet beter gemaakt.
Inmiddels zijn ze ook ouder en wordt het sjouwen en tillen zwaarder. Jan lukt het wel om een tandje minder te werken. Hij is niet meer hele dagen in zijn atelier te vinden. Maar Amy is niet te stoppen. “Ik blijf maar doorgaan, heb altijd ideeën en plannen. Ik word soms zó moe van mezelf.”
En ze laat me haar allernieuwste project zien op een lange rol papier met foto’s van zeker 50 verschillende kleurrijke bijzondere tasjes. En hup, volg ik haar naar een werkkamer waar ik een paar tasjes in het echt bewonder. Stuk voor stuk echte kunstwerkjes. Wat een werk en wat een energie!
Tuin en ateliers
Scheppend bezig zijn zit Jan en Amy in het bloed. Dat zie je ook in de prachtige, tegen de helling gelegen tuin. In de voortuin een goedgevulde moestuin. Achter het huis een soort mediterrane binnenplaats rondom een groot verhoogd waterbassin, waarover zich een zwarte dennenboom buigt. Links en rechts van de binnenplaats heeft ieder een eigen atelier. Op de kop van de binnenplaats staat een open gebouwtje met een (ton)gewelf. Daarin staat Jan’s hakbok en er hangt een katrol om de zware stenen op en af de bok te takelen. Als het even kan werkt hij buiten vanwege het stof.
En als je denkt dat je alles hebt gezien, blijkt er nog een tweede besloten achtertuin. “Romaans” en ook vierkant rondom een aantal cipressen. Ik kijk mijn ogen uit. Wat een kunstenaars!
(21 juni 2021, Loes Meijer, Maasburen.nl)
_____________________________________________
De Expositie VERBEELDING is op 4, 11, 18, 25 juli 2021 tussen 11.00 en 16.00 uur te zien in KunstLokaalMook, Rijksweg 86 te Mook
Contact: